عزیز مصر
عزیز مصر یا پوطیفار (فوطیفار) در قرن‌های قبل از اسلام به ویژه در مصر، به نخست وزیر، صدر اعظم پادشاه، فرمانده سربازان و خدمه درباریان می‌گفتند. در تورات او را رئیس نگهبانان، نیروهای امنیتی و مسئول زندان دانسته‌اند. این مقام از طرف شاه مصر به شخصی داده می‌شد. قرآن چهار مرتبه به عزیز اشاره کرده که دوبار به یوسف(ع) و دوبار منظور پوطیفار بوده است. داستان یوسف(ع) و همسر عزیز مصر؛ زلیخا، از داستان‌های معروف قرآن است.
تاریخچه
عزیز مصر یا پوطیفار (فوطیفار) در قرن‌های قبل از اسلام به ویژه در مصر، به نخست وزیر، صدر اعظم پادشاه، فرمانده سربازان و خدمه درباریان می‌گفتند. در تورات او را رئیس نگهبانان، نیروهای امنیتی و مسئول زندان دانسته‌اند. این مقام از طرف شاه مصر به شخصی داده می‌شد. برخی فرعون مصر را با عزیز یکی دانسته‌اند؛ اما برخی این قول را صحیح ندانستند و آن را رد کرده‌اند.
در قرآن چهار مرتبه نام عزیز آمده، ولی به منصب او اشاره نشده است.
همسر پوطیفار
قرآن به داستان درخواست همسر عزیز مصر از یوسف(ع) و فرار او اشاره می‌کند که هنگام فرار، عزیز مصر آنها را می‌بیند و همسرش می‌گوید یوسف(ع) قصد سوئی به او داشته است. اما یوسف(ع) از خود دفاع می‌کند و عزیز مصر از یوسف(ع) می‌خواهد که این حادثه را مخفی کند.
نقل می‌کنند یوسف(ع) چندی بعد به خاطر مخالفت با زلیخا زندانی می‌شود.
سال‌ها بعد از مرگ پوطیفار، وقتی یوسف(ع) به همین مقام می‌رسد و از طرف پادشاه به عنوان عزیز مصر معرفی می‌شود؛ روزی همسر پوطیفار را که پیر و ناتوان و در میان زباله‌ها می‌بیند. از برخی مورخین نقل است، یوسف(ع) با او ازدواج کرده و دعا می‌کند خداوند دوباره جوانی را به او بازگرداند.
سریال یوسف پیامبر
سریال یوسف پیامبر به کارگردانی فرج الله سلحشور از تلویزیون جمهوری اسلامی ایران پخش شد و یکی از شخصیت‌های مطرح در این فیلم پوطیفار یا همان عزیز مصر به بازیگری جعفر دهقان بود.
پانویس
منابع
- انصاری، مسعود، دانشنامه قرآن، تهران، انتشارات دوستان، انتشارات ناهید، ۱۳۷۷ش.
- شبستری، عبدالحسین، اعلام القرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۹ش.
- طائفی فیجانی، رضا، «عزیز مصر کیست»، در مجله بشارت، شماره ۳۰، تابستان، ۱۳۸۱ش.
- محمدزاده، مرضیه، دایرة المعارف تشیع، تهران، موسسه انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.